آسیب های شیمیایی چشم زیاد اتفاق می افتند و می توانند از یک تحریک خفیف تا از دست رفتن بینایی و یا حتی گاهی از دست رفتن چشم را سبب شوند. از جمله موادی که در صورت ورود به چشم می توانند آسیب شیمیایی ایجاد کنند مواد ضد عفونی کننده، حلال ها، مواد آرایشی، محلول های لوله باز کن، گاز پاک کن، آمونیاک و محلول های سفید کننده هستند که در خانه و محل کار یافت می شوند.
آسیب شیمیایی چشم یک وضعیت اورژانس است. آسیب می تواند ظرف 1 تا 5 دقیقه رخ دهد. البته بیشتر آسیب های شیمیایی چشم تنها سبب یک تخریب سطحی شده و با از دست دادن دید همراه نیستند. مواد شیمیایی سوزاننده (قلیایی) نظیر آمونیاک، لوله بازکن ها، پورد ماشین ظرف شویی و گاز پاک کن ها بیشترین آسیب را ایجاد می کنند.
علائم:
علائم آسیب شمیایی عبارتند از:
* احساس سوزش در چشم
* اشکریزش شدید
* درد
* قرمزی چشم و سطح پلک
مدت علائم و آسیب به چشم به نوع ماده شیمیایی و مقداری که به چشم وارد شده بستگی دارد.
مکانیسم عمل:
اثر سمی سیانیدها، اتصال به آهن سیتوکروم اکسیداز می‌باشد که موجب مهار آن و عدم مصرف اکسیژن توسط سلولها میشود و در نتیجه، تجمع اسید لاکتیک و مرگ سلول ناشی از آنوکسی را خواهیم داشت.
مسمومیت:
عوامل سیانید به سرعت از راه پوست، مخاط دستگاه گوارش و دستگاه تنفس جذب بدن میشود.
غلظتهای کم آنها در بدن سمیت ندارند ولی سیانیدهای «هالوژنه» آثار تحریکی و خفه کننده در دستگاه تنفسی دارند و این عوامل در جنگ‌ها با غلظتهای بالا استفاده میشوند که بسته به غلظت عامل دو حالت ممکن است رخ دهد:
الف ) بسیار کشنده: شخص در کمتر از یک دقیقه به اغماء می‌رود و در نهایت توقف تنفس و مرگ را در پی دارد.
ب ) کلاسیک: در فاز تحریکی موجب سردرد، اضطراب و گلگون شدن پوست و مخاط میشود ولی به سرعت وارد فاز کشنده شده و اغماء، تشنج، کاهش فشار خون، توقف تنفس و در نهایت مرگ را در پی خواهد داشت.
مکانیسم اثرعوامل اعصاب:
عوامل اعصاب باعث مهار آنزیم استیل کولین استراز میشوند که متعاقب آن افزایش میزان استیل کولین را که به عنوان یک واسطه عصبی در سیناپسهای کولینرژیک محیطی و مرکزی عمل میکند، خواهیم داشت و در نتیجه افزایش استیل کولین، علائم بالینی ناشی از آن مشاهده خواهد شد.
مهمترین علائم بالینی ناشی از مسمومیت با عوامل اعصاب:
افزایش ترشحات نای و تنگی نفس، آبریزش بینی، اشک ریزش، افزایش بزاق، تنگی مردمک و اختلال در بینایی، افزایش یا کاهش ضربان قلب، رنگ پریدگی، نوسان در فشار خون، ضعف عضلانی، بی‌قراری، اصظراب و تشنج
از این سلاحها برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی و یا ایجاد انواع معلولیت ها در مردم استفاده می شود. این سلاحها بر اساس اثرات مختلفی که بر بدن افراد می گذارد ، به 3دسته تقسیم بندی می شوند. دسته اول سلاحهای هستند که روی سیستم عصبی بدن تاثیر می گذارند. در این دسته GA ، GB ، GD ، GF و VX (متیل فسفوبوتیوئیک اسید , گاز سارین ) قرار دارند. دسته دوم ، اثرات خود را روی پوست به جا می گذارند و شامل HD (گازخردل گوگرد) ، HN (خردل نیتروژن)، L و CX هستند. دسته سوم نیز باعث اختلال سیستم تنفسی بدن می شوند. در این گروه گازهای بی رنگ CG و DP ، کلرین (Cl) و فسفوکلرین (Ps) وجود دارند. از سلاحهای شیمیایی که روی اعصاب اثر می گذارند، قبل و در طول جنگ دوم جهانی استفاده های بی شماری شده است.
